Zeszyty Metodyczne Rachunkowości nr 18 (378) z dnia 20.09.2014

Operacyjny leasing zwrotny

Pod koniec 2010 r. wykupiliśmy z firmy leasingowej maszynę, która została w pełni zamortyzowana na początku 2014 r. W drugim półroczu 2014 r. sprzedaliśmy maszynę firmie leasingowej i wzięliśmy ją ponownie w leasing operacyjny na 24 miesiące. Jak zaksięgować powyższą operację gospodarczą? Czy powstały zysk na sprzedaży powinien być rozliczany w czasie?

Istota leasingu zwrotnego

Jeżeli przyszły leasingobiorca sprzedaje firmie leasingowej określony składnik majątku (np. maszynę specjalistyczną), a następnie bierze go w używanie na podstawie zawartej z tą firmą umowy leasingu – to taką transakcję określa się mianem "leasingu zwrotnego".

Ustawa o rachunkowości nie reguluje pojęcia leasingu zwrotnego i nie są w niej uregulowane zasady ujmowania tego rodzaju operacji w księgach rachunkowych. Dlatego jednostki mogą zastosować rozwiązanie zawarte w Krajowym Standardzie Rachunkowości nr 5 "Leasing, najem i dzierżawa" (KSR nr 5). Stosowanie krajowych standardów nie jest obowiązkowe.

Sprzedaż środka trwałego może być zaewidencjonowana w następujący sposób:

W przypadku pierwszego etapu transakcji leasingu zwrotnego, zbywca przedmiotu umowy wykazuje wyłącznie zysk lub stratę na transakcji. W sensie ekonomicznym nie dochodzi do typowej umowy sprzedaży.

Ewidencja operacyjnego leasingu zwrotnego w księgach korzystającego

Jeżeli umowa leasingu ma charakter leasingu operacyjnego, a transakcja sprzedaży została przeprowadzona przy zastosowaniu cen odpowiadających wartości rynkowej przedmiotu leasingu (co dotyczy ceny sprzedaży i opłat leasingowych), to ewentualne zyski lub straty ze sprzedaży przedmiotu leasingu wpływają u korzystającego na wynik finansowy okresu sprzedaży.

W sytuacji jednak gdy poniesioną na sprzedaży przedmiotu leasingu stratę rekompensują przyszłe opłaty leasingowe niższe od rynkowych, to stratę rozlicza się w czasie przez okres leasingu. Operację tę ujmuje się w księgach rachunkowych, zapisem:

Następnie stratę odpisuje się w koszty proporcjonalnie do opłat leasingowych, przez okres trwania umowy leasingu, zapisem:

O ile – na odwrót – cena sprzedaży przewyższa wartość rynkową przedmiotu leasingu, to kwotę przekraczającą wartość rynkową rozlicza się w czasie przez okres trwania leasingu, odpowiednio rozliczając opłaty leasingowe. Operację tę można ująć w księgach rachunkowych, zapisem:

Przykład

I. Założenia:

1. Korzystający zawarł umowę zwrotnego leasingu operacyjnego i sprzedał przedmiot umowy (maszynę specjalistyczną) ze stratą, uzgadniając z finansującym opłaty leasingowe na poziomie niższym od rynkowych. Wartość bilansowa netto przedmiotu umowy wynosiła: 80.000 zł, cena sprzedaży netto: 70.000 zł. Umowę leasingu operacyjnego zawarto na 3 lata. Harmonogram opłat kształtował się następująco:

2. Jednostka rozlicza koszty wyłącznie na kontach zespołu 4.

II. Ustalenie i rozliczenie wyniku na sprzedaży przedmiotu leasingu:

1. Cena sprzedaży netto przedmiotu leasingu: 70.000 zł.

2. Wartość bilansowa przedmiotu leasingu: 80.000 zł (tj. wartość początkowa: 100.000 zł minus dotychczasowe umorzenie: 20.000 zł).

3. Strata na sprzedaży w wysokości różnicy ceny sprzedaży i wartości bilansowej: 70.000 – 80.000 zł = – 10.000 zł.

4. Rozliczenie straty na sprzedaży przedmiotu leasingu proporcjonalnie do wysokości opłat leasingowych:

III. Dekretacja:

IV. Księgowania:

Ewidencja zysku na sprzedaży, w przypadku gdy cena sprzedaży jest niższa od wartość rynkowej

Przykład

I. Założenia:

Pod koniec 2010 r. jednostka wykupiła z firmy leasingowej maszynę za kwotę: 42.806,80 zł netto. Urządzenie zostało w pełni zamortyzowane na początku 2014 r. W drugim półroczu jednostka sprzedała maszynę firmie leasingowej za kwotę: 120.000 zł netto i wzięła ją w leasing operacyjny na 24 miesiące. Wartość urządzenia na podstawie umowy leasingowej wynosi: 128.000 zł netto.

II. Rozliczenie wyniku na sprzedaży przedmiotu leasingu:

1. Cena sprzedaży netto przedmiotu leasingu: 120.000 zł.

2. Wartość bilansowa przedmiotu leasingu: 0 zł.

3. Wartość rynkowa przedmiotu leasingu: 128.000 zł.

4. Zysk na sprzedaży w wysokości różnicy ceny sprzedaży i wartości bilansowej: 120.000 zł – 0 zł = 120.000 zł.

5. Cena sprzedaży (120.000 zł) jest niższa od wartości godziwej (128.000 zł). W takim przypadku zysk ze sprzedaży wpływa na wynik finansowy okresu sprzedaży.

III. Dekretacja:

Uwaga: Faktury z tytułu czynszu leasingowego księguje się na zasadach ogólnych.

IV. Księgowania: