Gazeta Podatkowa nr 4 (2192) z dnia 13.01.2025

Powypadkowa naprawa leasingowanego samochodu w VAT i księgach

Na potrzeby działalności (opodatkowanej VAT) użytkujemy na podstawie umowy leasingu samochód osobowy, od którego odliczamy 50% kwoty VAT. W wyniku wypadku samochód uległ uszkodzeniu (posiada AC). Firma ubezpieczeniowa wypłaciła odszkodowanie za naprawę w kwocie netto plus 50% VAT na rzecz warsztatu samochodowego. Faktura za naprawę została wystawiona na naszą firmę.

1) Czy mamy prawo do odliczenia 50% VAT z faktury dokumentującej naprawę tego samochodu?

Podatnik VAT ma prawo do odliczenia podatku naliczonego w zakresie, w jakim nabywane towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Przy czym, na podstawie art. 86a ust. 1 ustawy o VAT (Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), w przypadku wydatków związanych z pojazdami samochodowymi podatnik ma prawo do odliczenia 50% kwoty VAT wynikającej z otrzymanej faktury. Prawo do odliczenia 100% VAT przysługuje, gdy pojazd samochodowy jest wykorzystywany wyłącznie do jego działalności gospodarczej.

W sytuacji opisanej w pytaniu Czytelnicy mają prawo do odliczenia 50% kwoty VAT wynikającej z faktury wystawionej przez mechanika. W tym przypadku nie ma znaczenia fakt, że ubezpieczyciel pokrył koszt powypadkowej naprawy.

Warto w tym miejscu przywołać uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 11 września 2020 r., sygn. akt III CZP 90/19. SN stwierdził, że odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego, przysługujące leasingobiorcy w związku z poniesieniem wydatków na naprawę uszkodzonego pojazdu będącego przedmiotem leasingu, obejmuje kwotę VAT w zakresie, w jakim nie może on obniżyć podatku od niego należnego o kwotę podatku zapłaconego. SN wyjaśnił, że w przypadku szkody w pojeździe mechanicznym oddanym w leasing nie można zatem abstrahować od istoty umowy leasingu, w ramach której to wyłącznie korzystający (leasingobiorca), a nie finansujący (leasingodawca) jest uprawniony do korzystania z rzeczy. Obowiązkiem leasingobiorcy (korzystającego) jest utrzymywanie rzeczy będącej przedmiotem leasingu w należytym stanie, dokonywanie jej konserwacji i napraw niezbędnych do zachowania rzeczy w stanie niepogorszonym z uwzględnieniem jej zużycia wskutek prawidłowego używania oraz ponoszenia ciężarów związanych z własnością lub posiadaniem rzeczy. Skoro leasingobiorca zleca zgodnie ze spoczywającym na nim obowiązkiem ustawowym naprawę uszkodzonego na skutek wypadku komunikacyjnego pojazdu mechanicznego i ponosi wydatki z tym związane, to należy go traktować jako poszkodowanego. W przypadku gdy dany pojazd jest wykorzystywany zarówno do celów działalności gospodarczej, jak i celów prywatnych podatnika, przysługuje mu jedynie prawo do odliczenia podatku VAT w kwocie stanowiącej 50% podatku wynikającej z otrzymanej faktury za naprawę pojazdu.

2) Jak ująć koszty naprawy i odszkodowanie w księgach?

W księgach wydatki na powypadkową naprawę leasingowanego samochodu odnoszone są do pozostałych kosztów operacyjnych, a odszkodowanie z tego tytułu do pozostałych przychodów operacyjnych (por. art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. i oraz lit. g ustawy o rachunkowości - Dz. U. z 2023 r. poz. 120 ze zm.).

Gdy firmowy samochód osobowy jest wykorzystywany do celów mieszanych, w oparciu o art. 23 ust. 1 pkt 46a ustawy o pdof (Dz. U. z 2024 r. poz. 226 ze zm.), w kosztach podatkowych można ująć 75% wydatków poniesionych na naprawę samochodu. Wydatki te obejmują również niepodlegającą odliczeniu kwotę VAT naliczonego. Dotyczy to także powypadkowej naprawy, gdy samochód ten objęty był ubezpieczeniem AC (por. art. 23 ust. 1 pkt 48 ustawy o pdof). Dlatego wskazane jest w ewidencji analitycznej do konta 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne" wyodrębnić koszty podatkowe (KUP) i niepodatkowe (NKUP). Otrzymane odszkodowanie w całości stanowi przychód podatkowy (PP), więc można go zaksięgować na koncie 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne" (w analityce: PP).