Ewidencja księgowa operacyjnego leasingu zwrotnego

Jednostka sprzedała firmie leasingowej maszynę ujętą w ewidencji środków trwałych. Następnie zawarła z tą firmą umowę leasingu na tę maszynę. Obie transakcje zawarto przy zastosowaniu cen odpowiadających wartości rynkowej przedmiotu leasingu. W jaki sposób należy ująć te zdarzenia w księgach rachunkowych, jeśli umowa leasingu została uznana za leasing operacyjny?

Z pytania wynika, że jednostka dokonała transakcji leasingu zwrotnego, o którym mowa w rozdziale VIII Krajowego Standardu Rachunkowości nr 5 "Leasing, najem i dzierżawa" (Dz. Urz. Min. Fin. z 2011 r. nr 9, poz. 52). W świetle Kodeksu cywilnego transakcję leasingu zwrotnego stanowią dwie umowy: sprzedaży określonych składników aktywów i oddania przez nabywcę tych składników w leasing sprzedającemu. Pierwszym etapem transakcji leasingu zwrotnego jest zbycie przedmiotu umowy przez jego dotychczasowego właściciela finansującemu, który następnie - w drugim etapie - oddaje nabyte składniki aktywów do używania korzystającemu (zbywcy), na zasadach leasingu operacyjnego lub finansowego. Zazwyczaj przedmiot umowy pozostaje cały czas pod kontrolą zbywcy (jednocześnie korzystającego), zmienia się jedynie podmiot będący właścicielem tych aktywów. Zgodnie z zasadą przewagi treści ekonomicznej nad formą prawną obydwie umowy rozpatrywane są dla celów księgowych łącznie.

W pytaniu wskazano, że umowa leasingu ma charakter leasingu operacyjnego. Ponadto transakcja sprzedaży została przeprowadzona przy zastosowaniu cen odpowiadających wartości rynkowej przedmiotu leasingu (dotyczy to zarówno ceny sprzedaży i opłat leasingowych). W takim przypadku ewentualny zysk lub stratę ze sprzedaży ujmuje się w księgach rachunkowych w miesiącu sprzedaży środka trwałego (przedmiotu umowy leasingu).

Fakturę dotyczącą sprzedaży firmie leasingowej maszyny stanowiącej środek trwały jednostki ujmuje się na zasadach ogólnych:

a) wartość brutto

- Wn konto 24 "Pozostałe rozrachunki",

b) należny podatek VAT

- Ma konto 22-1 "Rozrachunki z tytułu VAT należnego",

c) wartość netto

- Ma konto 76-0 "Pozostałe przychody operacyjne".

Sprzedaną maszynę na podstawie dowodu LT należy wycofać z ewidencji bilansowej, a jej nieumorzoną wartość początkową odnieść w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych. Można tego dokonać w następujący sposób:

a) wartość początkowa maszyny

- Ma konto 01 "Środki trwałe",

b) dotychczasowe umorzenie

- Wn konto 07-1 "Odpisy umorzeniowe środków trwałych",

c) wartość nieumorzona

- Wn konto 76-1 "Pozostałe koszty operacyjne".

Druk dowodu LT dostępny jest w serwisie www.druki.gofin.pl, w dziale Rachunkowość.

Opłaty podstawowe z tytułu zawartej umowy leasingu operacyjnego na podstawie otrzymywanych faktur odnosi się w koszty podstawowej działalności operacyjnej zapisem:

a) wartość brutto

- Wn konto 30 "Rozliczenie zakupu",

- Ma konto 24 "Pozostałe rozrachunki",

b) VAT podlegający odliczeniu

- Wn konto 22-2 "VAT naliczony i jego rozliczenie",

- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu",

c) wartość netto

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Usługi obce) lub konto zespołu 5,

- Ma konto 30 "Rozliczenie zakupu".

Najczęściej opłatę wstępną i inne koszty poniesione przed rozpoczęciem leasingu operacyjnego dla celów bilansowych rozlicza się w czasie przez okres trwania umowy, za pośrednictwem konta 64 "Rozliczenia międzyokresowe kosztów". Jeżeli kwota tych opłat w ocenie jednostki jest nieistotna, to może ona skorzystać z uproszczenia, o którym mowa w art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości i ująć te wydatki w kosztach bieżąco na koncie 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Usługi obce) lub koncie zespołu 5.